Przejdź do zawartości

Płochacz kasztanowaty

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Płochacz kasztanowaty
Prunella immaculata[1]
(Hodgson, 1845)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

płochacze

Rodzaj

Prunella

Gatunek

płochacz kasztanowaty

Synonimy
  • Acc[entor]. immaculatus Hodgson, 1845[2]
  • Aprunella immaculataBianchi, 1904[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Płochacz kasztanowaty[5] (Prunella immaculata) – gatunek małego ptaka z rodziny płochaczy (Prunellidae). Ptak ten występuje w Azji, według IUCN nie jest zagrożony wyginięciem.

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Płochacz kasztanowaty występuje we wschodnich Himalajach i południowych Chinach (południowo-wschodni Tybetański Region Autonomiczny, na wschód do południowego Gansu oraz Syczuan); zimę spędza w zachodniej do środkowej części Nepalu i w południowej do środkowej części Junnanu[6][7]. Zarejestrowano tego ptaka również w północnej Mjanmie, lecz jego status jest tam niepewny[8].

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy opisał w 1845 roku angielski przyrodnik Brian Houghton Hodgson, nadając mu nazwę Acc[entor]. immaculatus[2]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Hodgson wskazał środkowe i północne regiony wzgórz w Nepalu[2]. Gatunek monotypowy[7].

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]

Nazwa rodzajowa: niem. Braunellepokrzywnica, od zdrobnienia braun „brązowy”, w aluzji do rudo-brązowego upierzenia górnych części ciała pokrzywnicy[9]. Epitet gatunkowy: łac. immaculatus „nieskazitelny, czysty”, od in- „bez”; macula „plama”[9].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 14,5–16 cm[6][10], długość skrzydła 77 mm[11]; masa ciała około 20 g[6]. Głowa i górna część grzbietu głównie ciemnoszare, kantarek czarny, na niektórych piórach na czole białe znaczenia. Grzbiet i kuper oliwkowo-szary do brązowego, ogon łupkowo-brązowy; barkówki i skrzydła kasztanowate, duże pokrywy szare. Spód ciała szary, boki, podbrzusze i pokrywy podogonowe ciemno-cynamonowe. Tęczówka bladożółta do białawej; dziób prawie czarny, u podstawowy w kolorze rogu; nogi blado szarobrązowe do matowego pomarańczowego[6]. Brak dymorfizmu płciowego[6]. Młody ptak przypomina dorosłego, ale nie ma białych znaczeń na czole, tylne pióra posiadają czarne końcówki, gardło jest bledsze, pierś jest cętkowana z ciemnobrązowymi smugami, brzuch i podbrzusze jest bledsze[6].

Ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Płochacz kasztanowaty jest ptakiem skrytym, zamieszkującym wilgotne lasy iglaste i różanecznikowe (Rhododendron), często w pobliżu wody; podczas okręgu lęgowego przebywa na wysokości od 2900 m n.p.m. do 5000 m n.p.m.[6][10] Zimą widywany także w lasach wtórnym i na obrzeżach lasu[10]. Na subkontynencie indyjskim występuje na wysokości 1700–3700 m n.p.m., w Tybetańskim Regionie Autonomicznym do 1500 m n.p.m.[6] Gatunek osiadły, chociaż czasami po sezonie lęgowym, często w grupach, zlatuje na niższe wysokości, co prowadzi do rozszerzenia zasięgu[6]. Śpiew, z gałęzi, został opisany jako monotonny; odzywa się słabym, wysokim i metalicznym „zieh-dzit” lub „tzip”[6].

Płochacz kasztanowaty zjada bezkręgowce i nasiona, również niektóre jagody[6]. Pokarm zbiera na ziemi, zwykle wśród grubej roślinności, rzadko na otwartym terenie[6].

Lęgi słabo poznane; okres lęgowy przypada na maj–lipiec. Gniazdo dobrze ukryte, umieszczone nisko w zaroślach, czasami bezpośrednio na ziemi[6]. W zniesieniu 3–4 jaja[6]. Rozmiar jaja: 19,6×14,5 mm[11].

Status

[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concernnajmniejszej troski)[4]. Globalna wielkość populacji nie jest znana, ale gatunek ten uważa się za zazwyczaj rzadki w Chinach, rzadki w północnych Indiach i Bhutanie[4]. Populację płochacza kasztanowatego uważa się za stabilną z powodu braku dowodów na jakiekolwiek spadki lub inne istotne zagrożenia[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Prunella immaculata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c B.H. Hodgson. Abstract of a paper on Nepalese Birds. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 13, s. 34, 1845. (ang.). 
  3. V.L. Bianchi. Обзоръ Формъ семейства завирушекъ, Асеепtоridае, огй. РаззегхГогтев. „Annuaire du Musée zoologique de l’Académie des sciences de St. Pétersbourg”. 9, s. 118, 1904. (ros.). 
  4. a b c d BirdLife International, Prunella immaculata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2016-3 [dostęp 2017-05-13] (ang.).
  5. Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Prunellidae Richmond, 1908 (1840) – płochacze - Accentors (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-12].
  6. a b c d e f g h i j k l m n B. Hatchwell: Maroon-backed Accentor (Prunella immaculata), version 1.0.. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. [dostęp 2020-05-11]. (ang.).
  7. a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red. red.): Waxbills, parrotfinches, munias, whydahs, Olive Warbler, accentors & pipits. IOC World Bird List: Version 10.1. [dostęp 2020-05-11]. (ang.).
  8. C. Robson: New Holland Field Guide to the Birds of South-East Asia. London: New Holland Publishers, 2007, s. 270. ISBN 1-8433-0746-4. (ang.).
  9. a b Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
  10. a b c T.K. Shrestha: Birds of Nepal: Field Ecology, Natural History and Conservation (with Reference to Those of India, Bangladesh, Bhutan, Pakistan and Sri Lanka). Cz. 2. Norwich: Steven Simpson Books, 2001, s. 72. ISBN 978-0-9524390-9-7. (ang.).
  11. a b X. Lu. Abundance and Breeding Ecology of Brown Accentors Prunella fulvescens in Lhasa, Tibet. „Acta Ornithologica”. 41 (2), s. 126, 2006. DOI: 10.3161/068.041.0208. (ang.). 

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]